Phường Thanh Liệt: Long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 733 năm ngày sinh Tiên triết Chu Văn An tại Đền Văn ( Miếu Thổ Kỳ)

Tới dự buổi Lễ có các đồng chí:

Đồng chí Nguyễn Minh Tuân – Bí thư Đảng ủy – Chủ tịch HĐND phường Thanh Liệt

 Đồng chí Lý Duy Xuân – Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy 

 Đồng chí Bùi Huy Hoàng – Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND phường

 Đồng chí Tạ Thu Sa – Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Chủ tịch UBMTTQ Việt Nam Phường

 Đồng chí Trình Quốc Thắng – Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Chủ tịch UBND Phường

 Đồng chí Nguyễn Anh Tuấn – Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Chủ tịch UBND Phường

Cùng các đồng chí trưởng các ngành đoàn thể, phòng chuyên môn thuộc UBND phường; các đơn vị sự nghiệp cùng các cụ cao niên, dòng họ Chu và nhân dân, du khách thập phương đã tới dự đông đủ.

Tại buổi lễ, Đồng chí Nguyễn Duy Nhật –Phó Chánh Văn Phòng UBND - Trưởng Tiểu ban QLDT số 1 Phường Thanh Liệt phát biểu ôn lại cuộc đời, sự nghiệp và những đóng góp lớn lao của Danh nhân Chu Văn An – người thầy mẫu mực, biểu tượng sáng ngời về đạo đức, trí tuệ và nhân cách. 

Danh nhân Chu Văn An sinh ngày rằm tháng 8 năm Nhâm Thìn (1292) tại làng Quang Liệt, huyện Thanh Đàm (nay là tổ dân phố Văn, phường Thanh Liệt, TP Hà Nội). Thân phụ là cụ Chu Thiện, giỏi thiên văn địa lý. Thân mẫu là cụ Lê Thị Chiêm. Ngay từ nhỏ, tuy xuất thân trong một gia đình bình thường nhưng Chu Văn An đã được cha mẹ lo cho ăn học chu đáo. Vốn có lòng hiếu học, coi việc học làm đầu nhưng không cầu danh lợi, thú vui lớn nhất của Chu Văn An ngay từ nhỏ là ở nhà đọc sách. Chu Văn An học rất giỏi, "học vấn tinh thuần, tiếng đồn gần xa" như sách "Đại Việt sử ký toàn thư" đã ghi. Sau khi đỗ Thái học sinh (học vị Tiến sĩ thời nhà Trần), ông không ra làm quan mà mở trường dạy học ở quê nhà, mong mỏi đào tạo nên những thế hệ học trò có đủ tài đức để đóng góp cho đất nước.

Chu Văn An bắt đầu sự nghiệp dạy học với một mái tranh đơn sơ ở làng Huỳnh Cung, giáp với làng Quang Liệt quê mẹ. Nghe danh thầy Chu tài năng và đức độ, học trò khắp nơi tìm về trường Huỳnh Cung theo học rất đông và trường Huỳnh Cung đã đào tạo nên rất nhiều trò giỏi. Tiêu biểu có Lê Quát và Phạm Sư Mạnh đều đỗ đạt và làm quan dưới triều Trần, trong Lê Quát được thăng đến chức Thượng thư.

Theo truyền thuyết, học trò của thầy Chu Văn An còn có cả con vua Thủy Tề. Một lần, để cảm phục ơn nghĩa dạy dỗ và tấm lòng thương dân của thầy, người học trò thuỷ thần này đã chấp nhận hi sinh, chịu sự trừng phạt của Thiên đình để làm mưa giúp dân qua cơn hạn hán. Tuy câu chuyện chỉ mang tính huyền thoại nhưng qua đó nói lên nhân cách, đức độ của thầy giáo Chu Văn An có sức lay động, cảm hóa được cả Thủy thần.

Chính vì nổi tiếng uyên bác như vậy nên năm 1324, Vua Trần Minh Tông đã mời Chu Văn An ra kinh thành dạy học tại Quốc Tử Giám - ngôi trường lâu đời, chuyên đào tạo các hoàng tử, con các vị quan lại với mong muốn thầy Chu sẽ truyền đạt những giáo lý Nho giáo cho những người rất có thể sẽ trở thành những bậc đại quan trong triều đình sau này. Nhà vua giao cho thầy Chu Văn An chức Tư nghiệp Quốc Tử Giám và dạy học cho Thái tử Trần Vượng, đào tạo một vị vua mới cho nước Đại Việt sau này tức Vua Trần Hiến Tông.

Năm Tân Tỵ (1341), dưới triều Vua Trần Dụ Tông, triều đình suy đốn. Trước tình cảnh đó, Chu Văn An đã nhiều lần can ngăn Vua và can đảm viết "Thất trảm sớ" dâng lên Vua đề nghị chém đầu bảy tên gian thần lộng hành triều chính. Tuy nhiên, "Thất trảm sớ" không được Vua Trần Dụ Tông chấp nhận, thầy Chu Văn An bèn treo ấn từ quan, lui về sống ẩn dật ở vùng núi Phượng Hoàng thuộc xã Đặc Kiệt, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương (nay là Phường Văn An, TP Hải Phòng), lấy hiệu Tiều Ẩn tiếp tục dạy học và nghiên cứu y học, bốc thuốc chữa bệnh cứu người.

Năm Canh Tuất (1370) Vua Trần Nghệ Tông lên ngôi, Chu Văn An vào triều yết kiến Vua, không nhận tước phong, rồi xin về núi, đến ngày 26/11 cùng năm không bệnh mà hóa. Được tin Chu Văn An mất, Vua liền sai quan triều ra tế, đặt thụy là Văn Trinh Công, hiệu Khang Triết tiên sinh, sắc phong Thượng đẳng Thần, được thờ lại Văn Miếu Quốc Tử Giám.

Thần phả làng Quang Liệt có ghi "sau khi tiên sinh hoá, môn sinh các xã lân cận là Quang Liệt, Cung Hoàng, Cổ Điển, Văn Điển, Đông Phù, Tự Khoát tìm được hai xứ cát địa, một xứ toạ giáp hướng Canh tại Thổ Kỳ, thôn Văn, làng Quang Liệt…" để xây miếu thờ. Đó chính là Miếu Thổ Kỳ còn đến hôm nay.

Miếu Thổ Kỳ gồm hai ngôi nhà xây dựng vuông góc với nhau. Một ngôi nhà thờ Tiên triết Chu Văn An, gọi là Chu Công từ. Một ngôi nhà thờ thân mẫu Chu Văn An là cụ Lê Thị Chiêm. Đến thời Hậu Lê còn thờ vọng Mẫu Liễu Hạnh nên gọi là Vương Mẫu từ.

Chu Công từ gồm 3 gian nhìn hướng Tây Nam, trong đó có tấm bia gắn ở hậu cung niên hiệu Thành Thái thứ 4, năm Nhâm Thìn (1892), ghi rõ "Văn xá cố chỉ thôn phụng tự" tức "thôn Văn thờ cúng miếu cũ" này.

Năm 1989, cụm di tích Đình Ngoại, Đình Nội, Miếu Thổ Kỳ đã được Nhà nước xếp hạng Di tích Lịch sử văn hoá cấp Quốc gia.

Miếu Thổ Kỳ thôn Văn được trùng tu thường xuyên mở rộng nên mới có quang cảnh như ngày nay. Trong đó đáng kể nhất là năm 2004, miếu được xây lầu Thuỷ Tạ trên hồ bán nguyệt theo mẫu lầu Thủy Tạ trước đình Nội thờ Tiên triết Chu Văn An. Năm 2019, nhân dân thôn Văn tu sửa lại nhà thờ Thổ công…

Lễ kỷ niệm không chỉ là dịp tưởng nhớ công đức của một bậc thánh hiền, mà còn góp phần giáo dục thế hệ trẻ đạo lý "tôn sư trọng đạo", "uống nước nhớ nguồn", phát huy truyền thống hiếu học ngàn đời của quê hương.

Đền Văn – nơi thờ Tiên triết Chu Văn An, cùng với cụm di tích Đình Ngoại, Đình Nội, Miếu Thổ Kỳ đã được xếp hạng Di tích Lịch sử – Văn hóa cấp Quốc gia từ năm 1989, hiện nay tiếp tục được gìn giữ, tôn tạo và phát huy giá trị trong đời sống văn hóa, tâm linh của nhân dân.

Nhân dịp này, nhằm đẩy mạnh khuyến học – khuyến tài phát huy truyền thống hiếu học, hướng tới người Thầy muôn đời ghi danh sử sách, và tiếp nối truyền thống khoa bảng, tri ân tiền nhân, tổ dân phố Văn đã tổ chức trao thưởng khuyến học cho 226 học sinh đạt thành tích xuất sắc năm học 2024–2025. Tổng giá trị phần thưởng là hơn 26 triệu đồng, thể hiện sự quan tâm sâu sắc của chính quyền địa phương, các tổ chức, nhà hảo tâm đối với công tác giáo dục – đào tạo thế hệ tương lai.

Lễ kỷ niệm đã diễn ra trong không khí trang trọng, ấm áp, thiêng liêng và để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong lòng đại biểu, nhân dân và du khách thập phương tham dự.